Iemand die slachtoffer is van mishandeling door een naaste (uit huiselijke kring), is daar vaak niet open over. Slachtoffers van huiselijk geweld zien zichzelf liever niet als slachtoffer. Of ze willen/kunnen het (nog) niet zo zien. Vaak zijn er gevoelens van schaamte en onvermogen. Of juist hoop, dat het wel weer voorbij gaat. Maar ze hebben hulp nodig. Daarom is het zo belangrijk dat je de signalen herkent en hierover kunt overleggen met Veilig Thuis.
Een slachtoffer van partnergeweld herken je mogelijk aan:
- (verdekte) verwondingen als blauwe plekken, bijt- en brandwonden;
- vermoeidheid, angst- en depressieklachten;
- hoofdpijn, maagpijn en andere gezondheidsklachten;
- schichtig gedrag en weinig oogcontact;
- weinig vrienden/contacten buitenshuis;
- afspraken die op het laatste moment steeds worden afgezegd;
- tegenstrijdige verhalen over partner of familie;
- een partner die vernederende opmerkingen maakt;
- een partner die veel dingen verbiedt en het geld beheert.
Een slachtoffer van kindermishandeling is vaak:
- gewond op onlogische plekken;
- schrikachtig bij een aanraking;
- stil en teruggetrokken;
- of juist druk en oververmoeid;
- niet graag thuis en/of alleen thuis;
- hongerig en onverzorgd;
- het pispaaltje van de ouders (negeren, beledigen).
Bij ouderenmishandeling merk je bijvoorbeeld dat het slachtoffer:
- verwondingen heeft op onlogische plekken;
- hiervoor onsamenhangende verklaringen geeft;
- schrikt van onverwachte aanrakingen;
- vermoeid, angstig of depressief is;
- schichtig en teruggetrokken gedrag vertoont.
Symptomen van ontspoorde mantelzorg zijn dat de mantelzorger:
- zich gemeen of agressief gedraagt naar de oudere;
- de oudere onverzorgd en/of hongerig laat rondlopen;
- ongevraagd kalmerende medicijnen toedient bij de oudere;
- niet toestaat dat de oudere bezoek/telefoon ontvangt of buitenkomt;
- de oudere in het bijzijn van anderen steeds het woord ontneemt;
- de oudere geen toegang geeft tot zijn/haar eigen post of financiën.
Van financieel misbruik is sprake als iemand van de oudere:
- geld, sieraden of goederen wegneemt/achterhoudt;
- ongevraagd eigendommen verkoopt;
- een machtiging en/of bankrekening misbruikt;
- een testamentwijziging of wilsbeschikking afdwingt;
- geld gebruikt om zelf boodschappen te kopen.
Zelf je partner kunnen kiezen is een mensenrecht. Trouwen doe je uit eigen vrije wil. Als een of beide partners onder grote druk worden gezet om te trouwen, is er sprake van huwelijksdwang. Het treft vooral meisjes en vrouwen, maar ook wel mannen. De druk komt van ouders, familie of breder vanuit de gemeenschap.
Huwelijksdwang is een vorm van huiselijk geweld. Exacte aantallen zijn moeilijk te geven, maar naar schatting komt het in Nederland enige honderden tot duizend keer per jaar voor.
Huwelijksdwang kenmerkt zich door:
- geen vrije partnerkeuze;
- geen vrije keuze huwelijksleeftijd;
- slachtoffer in afhankelijke positie (financieel, sociaal en/of juridisch);
- slachtoffers zijn veelal jonge meisjes, vrouwen, maar ook wel mannen.
Signalen om huwelijksdwang te herkennen
Bekijk hier de Signalenkaart huwelijksdwang en achterlating voor professionals.
- Verandering in gedrag: teruggetrokken, verlegen, bang, boos, agressief
- Slecht eten
- Zelfverwonding
- Weglopen van huis
- Tekenen van mishandeling, geweld, bang om op vakantie te gaan
- Stiekeme relatie(s)
- Conflicten tussen ouders en kinderen
- Gedragsproblemen in de ogen van ouders
- Opgroeien tussen twee culturen met botsende waarden en normen
- Onverklaarbare afwezigheid
- Plotseling reizen naar familie
Bij achterlating wordt iemand onder dwang teruggestuurd naar of achtergelaten in het buitenland, vaak na een vakantie. Meestal is dit een kind, een jongvolwassene of een getrouwde vrouw (met of zonder kinderen).
Het gebeurt op initiatief van de echtgenoot, ouder(s) en/of familie. Zij nemen het paspoort en de verblijfsvergunning af om terugkeer naar Nederland te voorkomen. Achterlating tast de fundamentele rechten van de mens aan en geldt als een vorm van (strafbaar) geweld.
Achterlating kenmerkt zich door:
Bekijk hier de Signalenkaart huwelijksdwang en achterlating voor professionals.
• verblijf in het buitenland in een sterk afhankelijke en geïsoleerde positie;
• een onvrijwillige breuk met de sociale omgeving in Nederland;
• geïsoleerde positie, weinig sociale contacten en beperkte bewegingsvrijheid.
• psychische druk en/of (dreiging met) geweld door ouders, een huwelijkspartner en/of familieleden.
• slachtoffers zijn veelal jongeren tussen 11 en 20 jaar en vrouwen (al dan niet met kinderen) tussen 20 en 35 jaar.
Belangrijk voor de kansen op terugkeer is de vraag of het slachtoffer de Nederlandse nationaliteit heeft of een rechtsgeldige verblijfsvergunning voor Nederland.